doorLuuk Verpaalen gezien 20 mei 2014

Duistere sonore klanken vullen de grote, overwegend lege en spaarzaam verlichte ruimte. Het zou een parkeergarage kunnen zijn, niet meer in gebruik en nu in bezit genomen door mensen zonder vaste woon- of verblijfplaats. De aanwezigheid van een bed, een bank en een eenzame fiets zou daarop kunnen wijzen. Net als die plas water en dat hoopje afval.

Vier mensen bevinden zich in dit desolate oord, twee mannen en twee vrouwen. Ze praten. Niet zozeer tegen elkaar of tegen ons, nee, ze praten. Er is de suggestie van een relatie. En van een gedeeld verleden.

Wie zijn deze mensen? Wat bezielt ze? Hun zinnen gaan over pijn, liefde, verlangen en hoop. Grote woorden, ja, maar klein opgediend. In flarden. Brokstukken met een vaak poëtische schoonheid.

De voorstelling heet Crave. To crave betekent begeren. Dat is dus wat deze mensen bindt, zou je zeggen. De hunkering. Maar naar wat?

Crave is de vierde toneeltekst van Sarah Kane, de Engelse schrijfster die in 1999 op 28-jarige leeftijd een eind aan haar leven maakte. Na drie stukken die voor de nodige beroering zorgden vanwege de explosie aan seks en geweld, werd met dit stuk een nieuw Kane zichtbaar. Een andere poëzie deed zijn intrede, met verre echo’s van Beckett en T.S. Eliot. Opnieuw verlegde ze voorzichtig de grenzen van het theater.

Regisseur Thibaud Delpeut houdt van het werk van Sarah Kane. Eerder regisseerde hij Blasted (dat onlangs werd hernomen) en haar zwanenzang 4.48 Psychosis. ‘Geweld is onderdeel van ons bestaan. We mogen niet wegkijken,’ zei hij ooit over haar oeuvre. Wegkijken is dan ook in Crave uitgesloten, hoewel het geweld hier overwegend verscholen is. Je vermoedt de aanwezigheid ervan, ergens in het verleden, of in de buitenwereld van de grote stad. De personages zeulen het met zich mee.

Crave is in Delpeuts regie vooral een zeer muzikale voorstelling geworden. Met nadrukkelijke dank aan het Rosa Ensemble en componist Wilbert Bulsink. De samenwerking tussen Delpeut en Bulsink moet zeer intensief zijn geweest, zo prachtig vullen de stemmingen van de vier acteurs en de vier muzikanten elkaar aan. Het kwartet is hoog opgesteld op een verdieping op het achtertoneel waardoor nog meer de suggestie van een groot gebouw wordt gewekt. Vanaf die verhoging worden de dreigende, schurende en knarsende klanken op ons neergelaten. Het maakt van deze Crave nog meer een intensieve speurtocht naar de krochten van de menselijke geest en alles wat zich daar schuilhoudt.

Crave gaat over grote gevoelens die zich niet eenvoudig in een simpele verhaalvorm laten weergeven. De voorstelling meandert dan ook alle kanten op. En toch ga je mee. Dat is de kracht van dit prachtige samenspel van spel, muziek en licht. Een indrukwekkende ervaring.