In de jaren tachtig en negentig was de Zweedse toneelauteur Lars Norén een hype. Een soort Hades, vertaald door Karst Woudstra, ging in 1997 bij Toneelgroep Amsterdam in wereldpremière in regie van Gerardjan Rijnders. Sindsdien is het niet meer opgevoerd in Nederland. Jonge regisseurs als Thibaud Delpeut herontdekken nu zijn werk.

Met Een soort Hades wil Delpeut de zwakken van geest, die in de huidige participatiemaatschappij steeds meer aan hun lot worden overgelaten, een hart onder de riem steken.

Dit krijgt mooi vorm in een toegankelijke regie met ijzersterk spel van een cast van twaalf spelers. Elk personage in het psychiatrisch ziekenhuis heeft zijn verhaal. Het meest aangrijpende is dat van Hein van der Heijden als politicus die zijn dochter Marie, krachtig vertolkt door Ilke Paddenburg, misbruikt heeft. Althans, dat beweert zij. Of het echt zo is, komen we niet te weten. Dat levert schrijnende dialogen op waarin Van der Heijden al zijn registers als toneelspeler aanspreekt.

Alle personages zijn iets meer of iets minder gestoord, maar de lijn tussen normaal en ziek blijkt soms dun. Deugt die vader van Marie nu eigenlijk wel? Hij bezoekt zijn dochter regelmatig, maar blijft vooral met zichzelf bezig. Je gaat steeds meer twijfelen aan zijn integriteit. Ook in andere scènes vraag je je soms af wie de patiënt is zoals in de relatie van het personage dat Wendell Jaspers overtuigend speelt. Haar vriend zoekt haar regelmatig op omdat hij veel van haar houdt, maar ontvlamt soms acuut in abnormale redeloze razernij.

Heel fijn en ook bijzonder grappig is de openingsscène tussen Peter Blok en Titus Muizelaar. En dan is er ook nog aidspatiënt Ulf, een sterke rol van Vincent van der Valk. Guy Clemens speelt een suffige ziel die in zijn simpelheid vaak komisch effect sorteert. Ach, er is zoveel te genieten in deze voorstelling.

Het toneelbeeld is een fraai geheel van verschillende ruimten die voortdurend gebruikt worden. De soundtrack is zeer toepasselijk en klinkt verrukkelijk. Maar wat me vooral ook treft in Een soort Hades is de regie. Waar Delpeut in Stad der blinden veel theatertechniek gebruikte waardoor de voorstelling op afstand bleef, kiest hij hier voor een benadering met meer naturel. Het resultaat is een voorstelling die intrigeert en vrijwel constant prikkelt. Een soort Hades duurt ruim drie uur en dat is nu eens niet te lang. Uiteindelijk ga je van veel van de mensen op het podium ziet een beetje houden. Of ze nu iets meer of minder gek zijn, maakt dan al lang niet meer uit.

Jos Schuring