Met het verpletterende Quake stellen regisseur Casper Vandeputte en zijn cast de vraag: hoe werkt het verleden door in ons heden? De opzwepende combinatie van vlijmscherpe teksten en energieke dans tilt de voorstelling tot grote hoogtes.

door: Marijn Lems. ‘Quake’ van regisseur Casper Vandeputte en Theater Utrecht in samenwerking met DOX. Gezien: 27/10, Koninklijke Schouwburg, Den Haag. Tournee t/m 19 december.

Quake, de tweede voorstelling van regisseur Casper Vandeputte bij jongerentheatergezelschap DOX (dit keer in coproductie met Theater Utrecht), lijkt in het begin een overbekende vorm te hebben voor het gezelschap: een montagevoorstelling rond een bepaald thema waarin de jonge spelers allemaal netjes hun zegje mogen doen en de teksten met danspassages worden afgewisseld. De vrijblijvendheid van de openingsscènes, die met een abstraherende, filosofische toon gaan over de manieren waarop het verleden zich aan ons opdringt, dragen bij aan een wat kabbelende sfeer.

Het blijkt opzet. In een vlammende monoloog rekent Isabelle Kafando af met de illusie van vrije wil en maakbaarheid die eerder werd opgeworpen. Die notie, zo lijkt ze te zeggen, is slechts in een positie van veiligheid en privilege vol te houden – en zelfs dan vereist het flinke oogkleppen. Met één klap wordt de ware inzet van de voorstelling duidelijk: de ontelbare manieren waarop ons individuele en collectieve heden door het verleden wordt gevormd. Vanaf dat moment buitelen de vlijmscherpe teksten over elkaar heen, terwijl de veelzijdige choreografie van Çagdas Gülum en Melvin Fraenk een extra laag toevoegt.

Het ijzersterke aan Quake is dat de focus daarbij op grote historische processen komt te liggen, zonder ooit de persoonlijke impact uit het oog te verliezen. De manieren waarop het trauma van slavernij en kolonisatie nog generaties lang natrilt worden tastbaar in het verhaal dat Isabelle Houdtzagers en Daniel Kolf samen vertellen, over een vader die, ontsnapt aan jarenlange onderdrukking, zo graag een ‘normaal’ leven wil opbouwen dat zijn dochter verstrikt raakt in de rechtlijnige normen die haar oplegt. En in een verpletterende #metoo-tirade wordt de aardverschuiving uit de titel van de voorstelling een perfecte metafoor voor deze tijden waarin oude rollenpatronen en machtsverhoudingen op losse schroeven komen te staan.

„Elke dam die we opwerpen om de schokgolven van het verleden tegen te houden verandert in de muur van een gevangenis”, concludeert Kolf ten slotte. Door het verleden recht in de ogen te kijken maakt Quake op overtuigende wijze ruimte voor de mogelijkheid van een nieuw begin.