door Kester Freriks

De vluchteling uit Liberia maakt dansende boksbewegingen, hij is gekleed in smetteloos wit. De speelvloer is afgezet met rood-wit lint om aan te geven dat deze man, acteur Bright O. Richards, zich evenals tienduizenden andere refugees op verboden grondgebied bevindt. In de betekenisvolle kracht van dit openingsbeeld door Theater Utrecht zouden Richards’ eerste woorden makkelijk verloren kunnen gaan. Deze zijn: „Het is niet waar je geboren bent, niet waar je vandaan komt, maar het is daar waar het goed met je gaat wat je thuis is.” De strekking is duidelijk: de vluchteling zoekt een nieuw thuis en moet, noodgedwongen, vroeger vergeten.

Theater Utrecht maakt The Bright Side of Life in samenwerking met New Dutch Connections, een instelling voor vluchtelingen tussen 15 en 30 jaar. De voorstelling opent met deze jongeren en hun toekomstdromen: acteur worden, ICT’er, pianist. Aan het slot houdt hoofdrolspeler Bright een nagesprek en daartussenin ligt zijn monoloog, een intens relaas over een kwart eeuw vluchtelingenstatus. Ko van den Bosch schreef de tekst. Net zoals het citaat hierboven kent Richards’ vertelling boeiende omkeringen. „Ik vlucht en laat achter”, is zo’n stelling, en dat is wat anders dan: „Ik ga op reis en neem mee.” Dat is tragiek versus optimisme. Ook het relaas over zijn zuster, over de oorlog in Liberia en vooral het gedwongen niets doen in opvangcentra geven de performance grote zeggingskracht. Muzikant Oleg Fateev begeleidt Richards op accordeon, mooi melancholiek getoonzet. Richards’ vitale toneelaanwezigheid en zijn weigering zich met een rood stempel („Afgewezen!”) terug te sturen naar het gewelddadige Liberia, waar kindsoldaten het straatbeeld domineren, is betekenisvol. Ook in theatraal opzicht: The Bright Side zoekt én vindt een nieuwe vorm van geëngageerd theater, en dat is zeldzaam in het huidige toneel.