(Deze recensie is ook verschenen in het Dagblad van het Noorden op 25 november 2016)

Door Gooitsen Eenling
Je moet het maar durven. Voorstellingen maken tegen de stroom van gemakzuchtig amusement in. Omdat je ervan overtuigd bent dat theater de blik van de toeschouwer kan verruimen. Regisseur Thibaud Delpeut heeft dat lef. Eerder bewees hij dat met beklemmende producties als Stad der blinden en Een soort Hades. Met zijn nieuwste voorstelling Westkaai bij Theater Utrecht voegt hij een ijzersterke schakel aan die keten toe.

De Franse auteur Bernard-Marie Koltès situeerde Westkaai (1985) in een godverlaten loods ergens in een uitzichtloos havengebied. Het is een ontmoetingsplek van ontheemde zielen. Een rijke industrieel ontvlucht met zijn assistente de hebzucht. Een immigrantengezin probeert een nieuw bestaan op te bouwen. En dan heb je nog scharrelaars als de donkere, zwijgende vluchteling Abad.

Het stuk verwijst visionair naar een verward Europa waarin mensen worstelen met thema’s als kolonialisme, kapitalisme, migratie en racisme. Koltès schetst complexe personages die alle geledingen van de maatschappij vertegenwoordigen: jong, oud, arm, rijk, man, vrouw, blank, zwart. En die karakters laat hij meedogenloos met elkaar botsen.

Binnen een sterk toneelbeeld van een stad op palen met daaronder het stromende rioolwater laat Delpeut die confrontaties zien in een filmische setting die als een thrillerachtige nachtmerrie aan het netvlies voorbijtrekt. Een onheilspellende soundscape en een duister lichtplan onderstrepen de uitzichtloosheid. Maar naast beeldregisseur is Delpeut vooral ook een acteursregisseur. De acht spelers weten met passie gekleurd met lichtheid mensen van vlees en bloed neer te zetten, die je beurtelings haat en in je armen sluit.

Koltès noemt zijn personages ‘mensen zonder schaduw’. Maar ook zij verlangen naar broederschap en liefde. Theater Utrecht toont in een confronterende spiegel overtuigend aan dat eigenbelang in ieder geval geen medicijn is voor een verscheurde samenleving.