Stad der blinden
van José Saramago
Met Stad der blinden (première 2015), naar het boek van Nobelprijswinnaar José Saramago, creëerde regisseur Thibaud Delpeut een indringende audiovisuele ervaring op locatie. In een gelaagde enscenering met uitgekiende video- en geluidsontwerpen gaf hij vorm aan de hallucinante belevingswereld van de blinden. Met dat vertrekpunt werkte hij systematisch door alle lagen van beschaving, fatsoen en zelfbehoud heen, op weg naar de kern van menselijkheid. Een schurende, maar ook grappige en onverwacht hoopgevende reis. Het zijn niet de ogen die zien, maar de hersenen. Maar wat als de ogen, de spiegels van de ziel, dienst weigeren?
Plotseling wordt de ene na de andere inwoner van een stad blind. Zomaar in een auto, op straat, in een hotel of thuis. In korte tijd raakt de hele stad ontwricht door deze onverklaarbare epidemie van ‘witte blindheid’. De blinden worden in quarantaine geplaatst, alwaar de omstandigheden razendsnel verslechteren. Onder druk van voedselgebrek en slechte hygiëne wordt hun menselijkheid en waardigheid tot het uiterste op de proef gesteld.
Regisseur Thibaud Delpeut over het project: ‘Er wordt vaak gezegd dat de mens zomaar tot beest kan worden. Maar mensen blijven altijd mensen. Al zijn ze tot de meest vreselijke dingen in staat. Stad der blinden toont ons de mens, in al zijn onnavolgbaarheid.’
Stad der blinden werd mede mogelijk gemaakt door het Prins Bernhard Cultuurfonds.
Thibaud Delpeut (1978) heeft zich in enkele jaren tijd ontwikkeld tot een vaste waarde binnen het Nederlandse theaterlandschap. Zijn locatievoorstellingen Nacht en 4.48 Psychosis (selectie theaterfestival 2013) werden door de pers expliciet als dé hoogtepunten van Oerol en het Over het IJ Festival genoemd. Delpeuts regies kenmerken zich door de dilemma’s, keuzes en zoektocht naar zingeving van de mens. In zijn intense, muzikale voorstellingen wordt hij altijd gedreven door de vraag waarom de wereld is zoals zij is en waarom samenleven – zowel op het persoonlijke als het maatschappelijke vlak – vaak zo ingewikkeld is. Stad der blinden is het zinderende vervolg van die zoektocht.
De Portugese schrijver José de Sousa Saramago is in 1922 geboren in een klein dorpje boven Lissabon. Om de armoede op het platteland te ontvluchten verhuist de familie twee jaar later naar de hoofdstad waar José’s vader bij de politie gaat werken. Ze krijgen het financieel beter maar toch kunnen ze zich het niet veroorloven om José het lyceum te laten voltooien en gaat hij naar de ambachtsschool. In zijn vroege jeugd las hij weinig, boeken waren simpelweg niet voorhanden, wel ging hij naar de film en verzon hij allerlei spannende verhalen die hij vol overtuiging aan zijn vriendjes vertelde. Na zijn vijftiende krijgt hij toegang tot een schoolbibliotheek en leest hij alles wat los en vast zit. Zijn eerste boek publiceert hij in 1947- hij werkt dan in een ziekenhuis – en in ‘49 schrijft hij een onlangs teruggevonden, verloren gewaand tweede. Daarna volgt er een lange periode van stilte. Hij gaat werken op een uitgeverij maar schrijft zelf niet. Pas in 1966 publiceert hij opnieuw, maar nu als dichter. Hij treedt toe tot de communistische partij en in de jaren rond Anjerrevolutie van 1974 is hij werkzaam als journalist en hoofdredacteur voor het veelgelezen dagblad Diário de Notìcias.
Aan het eind van 1975 trekt hij zich terug op het platteland ten oosten van Lissabon. Er breekt een vruchtbare periode aan in zijn schrijverschap die in 1980 culmineert in het boek Opgestaan van de grond. De eerste roman die hij schrijft in de stijl die hem beroemd zal maken, met lange, soms zelfs paginalange, zinnen en een geheel eigen gebruik van de interpunctie. Hij is dan 58 jaar oud.
In de jaren die volgen zal hij tot een enorme productie komen, met boeken als Het stenen vlot (1986), De stad der blinden (1995), Alle namen (2000) en De stad der zienden (2004) die in vele talen worden vertaald. In 1998 wint hij de Nobelprijs voor de literatuur. Saramago sterft in 2010 op het Spaanse eiland Lanzarote waar hij sinds 1992 in zelfgekozen ballingschap leefde na een conflict met de destijds regerende centrumrechtse regering over het vermeende godslasterlijke karakter van zijn Het evangelie volgens Jezus Christus uit 1991.
In de media
Team
Credits
Naar het boek van: José Saramago
Vertaling: Harrie Lemmens
Bewerking: Stijn Devillé
Regie en muziek: Thibaud Delpeut
Spel: Claire Bender, Eline ten Camp, Bram Gerrits, Sam Ghilane, Jacob de Groot, Hein van der Heijden, Wendell Jaspers, Redbad Klynstra, Jesse Mensah en Karina Smulders
Scenografie: Roel van Berckelaer
Video-ontwerp: Arjen Klerkx
Dramaturgie: Joris van der Meer
Kostuums: Wojciech Dziedzic
Lichtontwerp: Casper Leemhuis
Geluidsontwerp: Mark IJzerman
Systeemontwerper geluid: Pim van den Heuvel
Onderzoekspartner ontwikkeling scenografie: MAPLAB
Castingadviezen: Hans Kemna
Regie-assistentie: Belle van Heerikhuizen en Eva Tijken
Assistent scenografie: YiLing Hung
Technische productie: Frank Hulsebosch
Productieleiding: Gemma van Kruijsbergen
Productieassistentie: Merel Hobrink
Techniek: Jez Cox, Mart Hielema, Thomas Lloyd, Gido Bamboe, Mark Thewessen en Sander van der Werff