The Family, deel 1 en 2

Door Luuk Verpaalen

De eerste aflevering van theaterfeuilleton The Family, drie weken geleden, liet me tamelijk onberoerd. Was dit nou dat snoeiharde theater dat 50 jaar geleden zoveel beroering teweegbracht? In de kale, gestripte ruimte van de Utrechtse Paardenkathedraal zit ik naar twee disfunctionele types in ondergoed te kijken die samen met hun maffiose broer de ruimte vullen met ledigheid.

Toentertijd schijnt vooral het onversneden realisme met veel seks en geweld de nodige indruk gemaakt te hebben. Bij Theater Utrecht heeft regisseur Casper Vandeputte van dat realisme alleen de vormgeving en de rekwisieten overgenomen: een oud busje rijdt bij aanvang de lege hal binnen, in de hoek ligt een slordige stapel oude dozen en plankmateriaal. De speelstijl is nu juist moddervet en extreem.

De twee broers (Kil en Doc) en hun zusje Gina zijn losgeslagen outlaws die niet alleen door hun bloedband maar ook door hun levensgeschiedenis tot elkaar veroordeeld zijn, zoveel is wel duidelijk. Want Kil mag dan een tikkende tijdbom zijn, van wie je vermoedt dat hij zonder gerede aanleiding een mes tussen je ribben kan steken, hij heeft ook een grote, alles overstijgende liefde voor zijn zusje. Gina kan niet praten en gedraagt zich vooral als een schichtig diertje. De in een glimmend pak gestoken Doc oogt nog het meest normaal. Hij is dan ook degene die buiten de deur iets probeert te regelen. Want er moet wel brood op de plank komen.
Na ruim een uur is het gedaan. De acteurs hebben zich gretig uit kunnen leven in hun uitbundige rollen, er is nog een verzekeringsman met een Utrechts accent langsgekomen en Doc heeft een vrouw aan de haak geslagen. Dat is het dan. Einde deel 1.

Maar The Family bestaat uit vier delen. Ook bij de hernieuwde kennismaking maakt het eerste deel nog geen overrompelende indruk. Sanne den Hartogh is nog steeds die enge, onvoorspelbare Kil en Isabelle Houdtzagers weet ook nu weer te imponeren als de seksueel geobsedeerde Gina, maar het blijft allemaal op afstand, mede door die onbarmhartig met tl uitgelichte hal.

Totdat het tweede deel begint en het voorafgaande een lang voorspel blijkt te zijn. Alles begint nu in elkaar te grijpen, de familie wordt hecht. Dat wordt al duidelijk in de vormgeving waarin de grauwe betonnen vloer een vrolijk gele bedekking heeft gekregen en tientallen schemerlampjes zowaar iets van gezelligheid brengen. Ze beginnen hun draai te vinden, deze drie verworpenen. Er is zelfs plek voor Docs vriendin!

Medeverantwoordelijk voor deze nieuwe saamhorigheid is de onverwachte komst van hun vader, een heerlijke rol van René van ’t Hof. Laat het flemen en slijmen maar aan hem over. Niet dat het effect heeft, daarvoor waren zijn wandaden als vader te groot. De man kon zijn poten niet thuis houden. In plaats van zich te kunnen inlikken, erop gokkend dat de tijd alle wonden heelt, vindt hij zijn kinderen lijnrecht tegenover zich. Zij weten nog donders goed waarom ze zijn geworden tot wat ze zijn.

Hoe pijnlijk dit alles in wezen ook is, Vandeputte benadrukt ook in dit deel het kinderlijk speelse boven het realistische. Zo wordt een wilde nacht, die uitmondt in een halfnaakte groepsorgie, verbeeld door baldadig gedoe op een gigantisch springkussen.

Het is een benadering die nu wel werkt. De expressieve uitbundigheid maakt de ontroering op de meer verstilde momenten des te groter. Zoals het wegkwasten van de vader op een eerder gemaakte muurschildering: een kleine maar zeer veelzeggende scène.

The Family heeft zijn draai gevonden. Over drie weken mogen we de verwikkelingen verder volgen. Ik kan niet wachten.

Foto deel 1: Julian Maiwald